ปะติดปะต่อเสียงของความฝัน: ช่างชัย มือซ่อมคีย์บอร์ดกับท่วงทำนองทอฝัน

บ่ายอันเงียบสงบในมูลนิธิกระจกเงา หลักสี่ ชายมีอายุผมยาวสวมแว่นกันแดดสีสด นั่งอยู่ท่ามกลางกองคีย์บอร์ดเก่า ปลายนิ้วที่กดลงบนปุ่มแป้นค่อยๆ บรรเลงเสียงดนตรีล่องลอยออกมา ทุ้มทึม แต่ก็อบอุ่นและอ่อนโยน ราวกับว่าท่วงทำนองกำลังบอกเล่าเรื่องราวชีวิตของผู้ชายคนหนึ่งที่สื่อสารไม่เก่งนัก แต่กลับพูดกับโลกได้ชัดที่สุดผ่านเสียงที่เขาเล่น และสิ่งที่เขาทำ

ชายคนนั้นคือ “ช่างชัย” ช่างซ่อมคีย์บอร์ดในศูนย์แบ่งต่อของมูลนิธิกระจกเงา ผู้ที่ทำให้เครื่องดนตรีที่ถูกทิ้งกลับมีชีวิตขึ้นมาใหม่อีกครั้ง คีย์บอร์ดที่ผ่านมือเขาได้แปรสภาพจากของบริจาค ไปเป็นแรงบันดาลใจที่เดินทางต่อไปถึงเด็กหลายคนในโรงเรียนน้อยใหญ่ ที่อาจกำลังรอเล่นโน้ตตัวแรก เพื่อเริ่มต้นเพลงความฝันของตัวเอง

และนั่นเรื่องราวที่สารคดีสั้น ช่างชัย มือซ่อมคีย์บอร์ดกับท่วงทำนองทอฝัน ถ่ายทอด

แม้ชีวิตเขาจะเรียบง่าย มีจังหวะเดียวของการไปทำงานและกลับบ้าน ขลุกตัวอยู่แต่กับเครื่องดนตรีทุกวัน ทว่าผลลัพธ์ที่ออกจากปลายนิ้วและปลายไขควงของเขากลับงอดงามเกินกว่าจะเรียกว่า “ธรรมดา”

สารคดีเล่าว่า ช่างชัยใช้ชีวิตเก็บตัวอยู่ในบ้านมากว่า 30 ปีตั้งแต่วัยหนุ่ม ไม่ได้มีอาชีพ มีเพียงกีตาร์และแอมป์ที่เป็นเพื่อนสนิท เขาไม่คุ้นเคยกับการปฏิสัมพันธ์กับคน แต่คุ้นเคยกับดนตรีอย่างลึกซึ้ง จนกระทั่งวันหนึ่งเขาตัดสินใจออกมาทำงานในศูนย์แบ่งต่อ กลายเป็นฟันเฟืองที่ต่อชีวิตเครื่องดนตรีเก่าให้กลับมาใช้งานได้แล้วมากกว่า 50 - 100 ตัวโดยไม่เคยมีพื้นฐานด้านช่างมาก่อน เขาเรียนรู้ทุกอย่างจากการลองผิดลองถูกด้วยใจรัก ทั้งยังสามารถประยุกต์ใช้และจัดหาเครื่องไม้เครื่องมือมาด้วยตัวเองก่อนที่มูลนิธิจะตระเตรียมอุปกรณ์ให้ด้วยซ้ำ

ช่างชัยเป็นช่างซ่อมคีย์บอร์ดเพียงคนเดียวในศูนย์แบ่งต่อ สถานที่ที่รวบรวมของบริจาคจากคนทั่วประเทศเพื่อนำไปส่งต่อให้โรงเรียน ชุมชน และกลุ่มเปราะบางในพื้นที่ต่างๆ ของไทย #มูลนิธิกระจกเงา มีหลักเกณฑ์ชัดเจนในการคัดของบริจาค ทุกอย่างต้องถูกส่งต่อให้ผู้รับที่ใช้ประโยชน์ได้จริงและต่อเนื่อง คีย์บอร์ดคือหนึ่งในชนิดของบริจาคมือสองที่เข้าถึงยาก แต่กลับมีคุณค่ามากในการสร้างโอกาสด้านการศึกษาให้เด็กๆ ด้วยเปิดโอกาสให้เด็กๆ ได้เรียนดนตรี โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ไม่มีทรัพยากรเพียงพอ งานวิจัยจำนวนไม่น้อยพบว่า การเรียนดนตรีช่วยพัฒนาความจำ ทักษะการควบคุมตนเอง และส่งผลดีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เด็กหลายคนที่ได้รับคีย์บอร์ดจึงไม่ใช่เพียงได้รับเครื่องดนตรี ทว่าพวกเขายังได้รับเครื่องมือที่ช่วยในการเติบโตในระยะยาวด้วย

ความพิเศษของสารคดีเรื่องนี้อยู่ที่เบื้องหลังการผลิต ที่ในภายหลังทีมผู้สร้างพบว่าช่างชัยไม่สะดวกให้สัมภาษณ์หน้ากล้อง จึงได้หันมาใช้เสียงบอกเล่าจากคนที่รู้จักเขามาแทน เช่นคุณสมบัติ บุญงามอนงค์ (บก.ลายจุด) ผู้ก่อตั้งมูลนิธิกระจกเงา และคุณแบงค์ ทิรัตน์ ผลินกูล หัวหน้าศูนย์แบ่งต่อฯ มุมมองของคนรอบตัวถูกต่อกันเป็นชั้นๆ กลายเป็นภาพตัวตนของช่างชัยที่ลุ่มลึกและจริงใจมากกว่าการสัมภาษณ์ตรงๆ

นอกจากนี้ อีกจุดที่โดดเด่นไม่แพ้กัน คือถึงแม้ว่าจะเป็นสารคดีเกี่ยวกับ “คนดนตรี” แต่ทว่า สารคดีกลับไม่ได้ใช้เพลงหรือเสียงประกอบเพิ่มเติมแต่อย่างใด ทุกเสียงที่ผู้ชมได้ยิน คือเสียงดนตรีจากฟุตเทจจริงที่ช่างชัยเล่น improvise ระหว่างซ่อม ตั้งสาย หรือทดลองเครื่องดนตรี ความเรียบง่ายนี้ทำให้ทุกท่วงทำนองยิ่งมีน้ำหนัก และทำให้ผู้ชมได้ยิน “เสียงของเขา” โดยจริงแท้อย่างที่มันเป็น ไม่ผ่านการเสริมเติมแต่งใด

ทีมผู้สร้างบอกว่า พวกเขาเลือกเล่าเรื่องนี้ เพราะอยากให้ผู้คนเห็นการ “แบ่งต่อความฝัน” ที่เกิดขึ้นจริงในชีวิตประจำวัน ไม่ใช่เพียงการช่วยเหลือทางปัจจัย 4 แต่เป็นการมอบสิ่งที่สร้างความสุนทรีย์ให้ผู้รับได้ต่อยอด อย่างเครื่องดนตรีที่เด็กบางคนอาจไม่มีโอกาสได้แตะเลยหากไม่มีช่างชัยอยู่ตรงนี้ ศูนย์แบ่งต่อไม่ได้เป็นพื้นที่ของการรับบริจาคเท่านั้น แต่ยังเป็นกลไกกระจายทรัพยากรไปยังกลุ่มที่ขาดโอกาสของสังคม เครื่องดนตรีมือสองอาจเป็นเพียงส่วนเล็กๆ ของสิ่งของที่ถูกส่งเข้ามา แต่ผลลัพธ์ของมันกว้างไกลกว่าที่หลายคนคิด น้ำ อาหาร และเสื้อผ้าช่วยแก้ปัญหาทางกาย แต่เสียงดนตรีช่วยปลุกให้เด็กคนหนึ่งให้กล้าใฝ่ฝัน และอาจเปลี่ยนเส้นทางชีวิตใหม่ให้ใครบางคนด้วยซ้ำ

ช่างชัยคือบุคคลตัวเล็กๆ ที่ทำหน้าที่นี้ด้วยความตั้งใจโดยไม่เคยคิดว่าตนเองพิเศษ แต่ความมุ่งมั่นที่ค่อยๆ คืนชีวิตให้เครื่องดนตรีทุกชิ้น กลายเป็นประกายเล็กๆ ที่ถูกส่งต่อจนกลายเป็นแสงใหญ่ในชีวิตเด็กหลายคน เขาอาจไม่ได้เป็นศิลปินอย่างที่เคยฝันสมัยวัยรุ่น แต่เขากำลังสร้างศิลปินหน้าใหม่ให้โลกใบนี้อยู่ทุกวัน

ความพิเศษในความธรรมดาของช่างชัยจึงไม่ได้อยู่ที่ท่วงทำนองที่เขาเล่น แต่คือท่วงทำนองที่เขาถักทอให้คนอื่นได้เดินตาม เสียงที่เขาปลุกขึ้นมาใหม่ไม่ใช่แค่เสียงดนตรี หากเป็นเสียงของโอกาส ความหวัง และชีวิตใหม่ที่กำลังเริ่มต้น

บางครั้งคนที่พูดน้อยที่สุด ก็อาจเป็นคนที่สร้างเสียงที่ดังที่สุดในใจของใครหลายคน

รับชมสารคดีสั้น “ช่างชัย มือซ่อมคีย์บอร์ดกับท่วงทำนองทอฝัน” สารคดีรองชนะเลิศอันดับ 2 ในโครงการประกวดค้นหานักสร้างสรรค์สารคดีรุ่นใหม่ #VIPAPitchingProject2025 ได้ที่ ▶️ https://vipa.me/th/watch/14540

.

แหล่งอ้างอิง

• มูลนิธิกระจกเงา (The Miror Foundation) และศูนย์แบ่งต่อ
• Miendlarzewska EA, Trost WJ. How musical training affects cognitive development: rhythm, reward and other modulating variables. Front Neurosci. 2014 Jan 20;7:279.

เกี่ยวกับผู้เขียน

กฤษฏิ์ เอื้ออุดมเจริญชัย

คนชอบเล่าเรื่องที่ไม่เคยหมดเรื่องเล่า โตมากับวัฒนธรรมป๊อป และยังสนุกกับการตั้งคำถามกับโลกใบนี้อยู่ทุกวัน แม้ความช่างเพ้อฝันจะทำเงินไม่ค่อยได้... ก็ยังเลือกที่จะฝันอยู่ดี :)

แท็กที่เกี่ยวข้อง